همانطور که گفته شد شن و ماسه کوهی رسوباتی هستند که از هزاران سال قبل در بستر رودخانه وجود داشتند و در حال حاضر دیگر اثری از آن ها وجود ندارد. همچنین میتوان شن و ماسه را از سنگ کوه ،مصالح کوهی و یا واریزه کوهی بدست آورد که  بوسیله خردایش سنگ کوهی و  سپس فرآوری کردن آن تولید می‌شود.

شن و ماسه کوهی دارای کیفیت زیادی میباشد اما هزینه لازم برای استخراج کردن سنگ کوهی و در نهایت تولید کردن شن و ماسه بسیار زیاد میباشد و همچنین در مقایسه با هزینه برداشتن کردن شن و ماسه از بستر رودخانه نیز بسیار گران تر میباشد. اما میتوان گفت کیفیت شن و ماسه‌ تولید شده از سنگ کوه نسبت ب شن و ماسه ایی که از بستر رودخانه‌ بهره برداری میشود بالاتر میباشد و برای تولید کردن آسفالت نیز مناسب تر است.اما به علت اینکه هزینه های تولید شن و ماسه های کوهی و در نهایت فرآوری آن ها زیاد میباشد سعی میکنند از بستر رودخانه برای تولید این نوع از شن و ماسه استفاده کنند. بستر رودخانه‌ها امروزه درگیر طغیان هستند و کاهش بارندگی باعث شده رسوباتی که در بستر رود موجود میباشند به حداقل برسد و در نهایت مشکل‌ ایجاد کند.اما در کشور ما سهم زیادی از برداشت شن و ماسه را از بستر رودخانه ها انجام میدهند.اما در برخی از شهر ها شروع به استفاده از سنگ کوه برای تولید شن و ماسه کرده اند در واقع باید این حرکت افزایش پیدا کند تا باعث کاهش برداشت شن و ماسه از رودخانه ها شوند..

 

 

جدول 1 : تغييرات در وزن مصالح و آب با توجه به تغييرات در رطوبت سنگدانه‌ها نسبت به حالت اشباع با سطح خشك

تغييرات وزن سنگدانه (درصد)

تغييرات آب

(درصد)

تغييرات رطوبتي مصالح نسبت به وضعيت SSD

نوع مصالح

(4-2)+

(20-10)-

خيس (سطح سنگدانه‌ها كاملاً خيس بوده و بين ذرات نيز آب وجود دارد)

ماسه

(5/2-0) +

(11-0) –

مرطوب (سطح نمونه‌ها مرطوب است، اما از سطح آنها آب چكه نمي‌كند)

–

–

اشباع با سطح خشك (مغز دانه‌ها از آب اشباع است ولي سطح آنها خشك است)

(5/2-0) –

(13-0)+

خشك شده در محيط (داخل دانه‌ها كمي آب وجود دارد، ولي در هوا خشك شده‌اند)

(5-2) –

(20-13)+

خشك آوني (دانه‌ها كاملاً خشك بوده و هيچگونه رطوبتي ندارند)

(5-2) +

(10-5) –

خيس (سطح سنگدانه‌ها كاملاً خيس بوده و بين ذرات نيز آب وجود دارد)

شن

(5/2-0) +

(6-0) –

مرطوب (سطح نمونه‌ها مرطوب است، اما از سطح آنها آب چكه نمي‌كند)

–

–

اشباع با سطح خشك (مغز دانه‌ها از آب اشباع است، ولي سطح آنها خشك است)

(2-0) –

(6-0) +

خشك شده در محيط (داخل دانه‌ها كمي آب وجود دارد ولي در هوا خشك شده‌اند)

(3-2) –

(10-5) +

خشك آوني (دانه‌ها كاملاً خشك بوده و هيچگونه رطوبتي ندارند)

 

علامت – به معني كاهش وزن آب يا سنگدانه است.

میزان آلایندگی شن و ماسه کوهی چقدر است ؟

 

میل ترکیب شدن  شن و ماسه‌های رودخانه‌ای با آب زیاد میباشد و این باعث میشود که بعد از اینکه در دستگاه های خردایش شکسته شدند گرد و غباری که وجود دارد توسط آب از بین میرود و آلودگی آن کاهش می یابد.

آلایندگی که به دنبال بهره ‌برداری از معادن شن و ماسه کوهی ایجاد میشود به دلیل وجود  پساب‌ها میباشد و  گرد و غبار آن ها آلودگی زیادی ایجاد نمیکند. بنابراین به جای اینکه معادن را تعطیل کنیم باید از روش های صحیح برای بهره برداری استفاده کنید تا آلودگی کاهش پیدا کند. درواقع با تعطیل کردن این معادن مشکل حل نمیشود و نیاز جامعه به این مصالح را نمیتوان به شکل دیگری برطرف کرد چون جایگزینی برای آن وجود ندارد.